Лабораторийн танилцуулга
ӨВӨРХАНГАЙ АЙМГИЙН БАРИЛГЫН МАТЕРИАЛЫН СОРИЛТЫН ИТГЭМЖЛЭГДСЭН ЛАБОРАТОРИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
Монгол Улсын Их Хурлын 2010 оны 36 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөрийн хүрээнд аймаг, нийслэл, бүсийн тулгуур төвүүдэд барилгын материалын жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлж, барилгын материалын үйлдвэр, үйлдвэрлэл, технологийн парк, материалын сорилт, шинжилгээний иж бүрэн лаборатори байгуулах” зорилтын хүрээнд хүрээнд 2013 онд 21 аймагт барилгын материалын сорилт шинжилгээний лаборатори байгуулахаар шийдвэрлэсний дагуу манай аймагт “Бетон дүүргэгч материалын лаборатори” байгуулагдан Газрын харилцаа, барилга, хот байгуулалтын газрын бүтцэд харъяалагдан ажиллаж эхэлсэн.
2020 онд Үндэсний итгэмжлэлийн төвөөс MNS ISO/ IEC 17025: 2018 стандартаар баталгаажин итгэмжлэгдсэн. Манай лаборатори нь тоног төхөөрөмжүүдээ жил бүр “Эталон хэмжүүр ХХК”-ийн Хэмжилзүйн лабораториор шалгалт тохируулга хийлгэж баталгаажуулдаг.
Барилгын материалын лабораторийн үндсэн зорилго бол барилга байгууламжид хэрэглэх барилгын материал, түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанарт тавих лабораторийн хяналтыг сайжруулах, барилгын чанар, аюулгүй байдлыг хангах, улмаар хүн амын эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцлийг бүрдүүлэх, барилгын материалыг холбогдох норм дүрэм, стандартад нийцүүлэх явдал юм.
Лабораторийн эрх барих дээд албан тушаалтан нь ГХБХБГ-ын дарга Т.Ариунболд, Барилгын материал, лабораторийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн бөгөөд лабораторийн эрхлэгч С.Мөнх-Эрдэнэ, лабораторийн шинжээч М.Сугаррагчаа, лаборатохийн лаборант Г.Хажидмаа нар ажиллаж байна.
Барилгын материалын сорилт шинжилгээний лаборатори нь орчин үеийн 20 гаруй төрлийн багаж, тоног төхөөрөмжийг ашиглан барилгын түүхий эд материал, бүтээгдэхүүний физик шинж чанарыг орон нутагтаа шинжилж байна.
Барилгын материалын сорилт шинжилгээний лаборатори нь ямар нэгэн байгууллага, хувь хүний эрх ашигт үйлчилдэггүй, үйл ажиллагааныхаа цар хүрээнд тохирсон сорилтын болон шалгалт тохируулгын үр дүнд чанарын баталгаа өгөхөд зайлшгүй шаардлагатай чанарын тогтолцоог бий болгон бодлого, хөтөлбөр, журам, заавруудыг боловсруулан баталж мөрдөн ажиллаж байна.
Орон нутагт Барилгын лаборатори байгуулагдсанаар иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллага, үйлдвэрлэлд төрийн үйлчилгээг ойртуулсан, харилцагчийг чанарын мэдээллээр хангаж, харилцагчдын зардлыг хэмнэсэн, цаг хугацааг хэмнэсэн, өдөр тутамын үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний чанарыг хянах боломжийг олгосон зэрэг ихээхэн ач холбогдолтой болсон. Мөн барилга угсралтанд нийлүүлэгдэж буй материалын чанар дээшилж, аж ахуйн нэгж байгууллага өөрийн үйлдвэрлэж буй бүтээгдэхүүн, худалдан авч байгаа түүхий эд, материал, бүтээгдэхүүний чанар сайжирч, хөндлөнгийн хяналт үр өгөөжөө өгч байна.
Шинжээч, лаборантыг 2014 оноос хойш жил бүр БХТөвийн лабораторид 7-14 хоног дадлагажуулан ур чадварыг нь дээшлүүлэн ажиллаж байна.
Лабораторид хөтлөгддөг стандарт ажиллагааны болон техникийн 8-9 төрлийн журналуудыг хөтөлж бүртгэлийг хийж баталгаажуулан лабораторийн үйл ажиллагааг хэвийн тогтмолжуулж байна.
Лабораторид ашиглагдаж байгаа тоног төхөөрөмж, хэмжих хэрэгслийн баталгаажилтыг тухай бүрд нь хийлгэж хэвийн ажиллах нөхцлийг хангаж техникийн журналуудыг хөтлөж хэвшүүлсэн.
Барилгын материалын үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнийг Барилгын хөгжлийн төв, Барилгын материал үйлдвэрлэгчдийн холбоотой хамтран чанарын баталгаажуулалт, тохирлын үнэлгээнд хамруулж, гэрчилгээжүүлэх, Лабораторийн чанарын гарын авлагыг боловсруулан итгэмжлүүлэх зорилт тавин ажиллаж байна.
Барилгын материалын сорилт шинжилгээний итгэмжлэгдсэн лабораторид хийгдэж буй ажлын хүрээний тодорхойлолт
|
Д/д |
Сорилтын төрөл |
Шинжлэгдэх бүтээгдэхүүн |
Тодорхойлогдох үзүүлэлт |
Сорилтын арга, аргачлал |
|
1 |
Физик, механик сорилт |
Керамик тоосго ба гулдмай |
Хэмжээний зөрүү /Урт, өргөн, зузаан/ |
MNS 0138:2010 |
|
Жин |
MNS 0138:2010 |
|||
|
Эзэлхүүн, жин |
MNS 2915:1980 |
|||
|
Шахалтын бат бэх |
MNS 982:1980 |
|||
|
Зөвшөөрөгдөх согог, гэмтэл |
MNS 0138:2010 |
|||
|
Ан цавын тоо |
MNS 0138:2010 |
|||
|
Ус шингээлт |
MNS 983:1980 |
|||
|
2 |
Зам талбайн хучилтын бетон хавтан |
Шахалтын бат бэх |
MNS 1272:1999 |
|
|
Геометр хэмжээс |
MNS 4699:2016 |
|||
|
Гадаргуугийн үзэмж |
MNS 1228:1987 |
|||
|
Ус шингээлт |
MNS 2122:1985 |
|||
|
3 |
Барилгын ажилд хэрэглэх элс |
Нягт |
MNS 2916:2014 |
|
|
Асгаасан нягт |
||||
|
Ширхэг хоорондын зай |
||||
|
Ширхэглэлийн модуль |
||||
|
Тоос, шаварлаг хэсгийн хэмжээ |
||||
|
Бүхэл шаврын агууламж |
||||
|
Чийглэг |
||||
|
0,14 мм-ээс бага хэсгийн агууламж |
||||
|
0,63 мм шигшүүр дээрх үлдэц |
||||
|
Ус шингээлт |
||||
|
Элсэнд агуулагдах хайрга |
||||
|
4 |
Барилгын ажилд хэрэглэх хайрга, буталсан хайрга, дайрга |
Нягт |
MNS 2998:2009 |
|
|
Асгаасан нягт |
||||
|
Ширхэг хоорондын зай |
||||
|
Бутлагдсан хэсгийн хэмжээ |
||||
|
Сүвэрхэг хэсэг |
||||
|
Бутрамтгай чанар |
||||
|
Тоос, шавар, шорооны хольц |
||||
|
Бүхэл шаврын хэмжээ |
||||
|
Нимгэн үзүүрлэг хэсгийн хэмжээ |
||||
|
Чийглэг |
||||
|
Ус шингээлт |
||||
|
5 |
Бетон сорьцоор бат бэхийг тодорхойлох |
Шахалтын бат бэх |
MNS 1272:1999 |
|
|
6 |
Хөөсөн, полистирол бүтээгдэхүүн |
Зузаан |
MNS ISO 29466:2010 |
|
|
Эзэлхүүн |
MNS ISO 29470:2010 |
|||
|
Чийг |
MNS EN 1609:2010 |
|||
|
Ус шингээлт |
EN 12087 |
|||
|
7 |
Автоклавын бус сийрмэг бетон гулдмай |
Шахалтын бат бэх |
MNS 1521:2016 |
|
|
Дундаж нягт (чийгтэй үеийн) |
MNS 1521:2016 |
|||
|
Дундаж нягт (Хуурай үеийн) |
MNS 1521:2016 |
|||
|
Гулдмайн жин |
MNS 6054:2009 |
|||
|
Чийг |
MNS 1521:2016 |
|||
|
Ус шингээлт |
MNS EN 712-11:2016 |
|||
|
8 |
Автоклавын хийт бетон гулдмай |
Шахалтын бат бэх |
MNS 1521:2016 |
|
|
Дундаж нягт (чийгтэй үеийн) |
MNS 1521:2016 |
|||
|
Дундаж нягт (Хуурай үеийн) |
MNS 1521:2016 |
|||
|
Гулдмайн жин |
MNS 6054:2009 |
|||
|
Чийг |
MNS 1521:2016 |
|||
|
Ус шингээлт |
MNS EN 712-11:2016 |
|||
|
9 |
|
Цемент |
Хэвийн өтгөрөлт |
MNS 0976:2008 |
|
Барьцалдах хугацаа |
||||
|
Нунтаглалт |
||||
|
Шахалтын бат бэх |
||||
|
Гулзайлтын бат бэх |
||||
|
Эзэлхүүний жигд бус өөрчлөлт |
||||
|
10 |
Үл эвдэх сорилт |
Бетон, төмөр бетон бүтээц |
Бат бэх |
MNS ISO 1920-7:2006 |
Барилгын материалын сорилт шинжилгээний итгэмжлэгдсэн лабораторид ирүүлэх дээжийн стандарт хэмжээ
|
дд |
Дээжийн нэр, төрөл |
Шинжилгээнд шаардлагатай дээжийн хэмжээ |
|
|
1 |
Элс |
15 кг |
|
|
2 |
Хайрга 5-10 мм |
20 кг |
|
|
3 |
Хайрга 10-20мм |
20 кг |
|
|
4 |
Хайрга 20-40мм |
20 кг |
|
|
5 |
Сийрмэг бетон |
2 Ширхэг |
|
|
6 |
Полистрол хөнгөн бетон |
2 Ширхэг |
|
|
7 |
Элс хайрганы холимог |
20 кг |
|
|
8 |
Дайрга 5-10 мм |
20 кг |
|
|
9 |
Дайрга 10-20мм |
20 кг |
|
|
10 |
Дайрга 20-40мм |
20 кг |
|
|
11 |
Цемент (Дэлгэрэнгүй) |
1 уут (50 кг) |
|
|
12 |
Ердийн цул тоосго (керамик) |
15 ширхэг |
|
|
13 |
Өнгөлгөөний тоосго |
25 ширхэг |
|
|
14 |
Нүхтэй тоосго |
15 ширхэг |
|
|
15 |
Царууц тоосго |
15 ширхэг |
|
|
16 |
Бетон тоосго |
15 ширхэг |
|
|
17 |
Явган зам талбайн хавтан |
15 ширхэг |
|
|
18 |
Хөөсөнцөр |
2 м2 |
|
|
19 |
Бетон шоо |
Бетон шоо 300 хүртэл марк /10х10х10/ |
3 ширхэг |
|
Бетон шоо 300-500 хүртэл марк /10х10х10/ |
3 ширхэг |
||
|
Бетон шоо 500-аас дээш марк /10х10х10/ |
3 ширхэг |
||
|
Бетон шоо 300 марк хүртэл марк / 15х15х10/ |
3 ширхэг |
||
|
Бетон шоо 300-500 хүртэл марк /15х15х10/ |
3 ширхэг |
||
|
Бетоны марк 500 -аас дээш марк /15х15х10/ |
3 ширхэг |
||
|
Бетон цлиндр |
3 ширхэг |
||
|
Конусын суулт /барилга дээр/ тодорхойлох |
Багажаар |
||
|
Бетоны температур /барилга дээр/ тодорхойлох |
Багажаар |
||
|
Үл эвдэх сорилт /барилга дээр/ |
Багажаар |
||
БАРИЛГЫН МАТЕРИАЛЫН СОРИЛТ ШИНЖИЛГЭЭНД АШИГЛАГДАЖ БУЙ ГОЛЛОХ БАГАЖ, ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖҮҮД
